Yazılı Basınının Değer Zinciri Araştırması sonuçları paylaşıldı

Yalnızca ülkemizde değil, gelişmiş ülkelerde de kâğıt ve baskı teknolojilerini değişime uğratan dijital teknolojilerin yazılı basın sektörüne etkilerini verilerle görmek/göstermek üzere İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA)’nın katkılarıyla “İstanbul Bölgesi Yazılı Basın Sektörü Mevcut Durumu ve Değer Zinciri Araştırması” için öncelikle bir düzenlendi.  İstanbul ilinde 242 gazete ve dergi işletmesi ile görüşüldü. 161 sorudan oluşan bir anket çalışması ile saha araştırması yapıldı.

“Üretimi, istihdamı ve katma değeri olan basın sektörünün değer zincirini raporlaştırdık”

Basın İlan Kurumu bu araştırmayı raporlaştırarak 26 Şubat Pazartesi günü İstanbul Mercure Otel’de düzenlediği bir toplantıda basın ve medya mensupları ile paylaştı. İstanbul Bölgesi Yazılı Basın Sektörü Mevcut Durumu ve Değer Zinciri Araştırması Bilgilendirme Toplantısı’nın açılışında konuşan BİK Genel Müdürü Yakup Karaca:
“Şu anda çok önemli bir dönemde bulunuyoruz. Zira bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de neredeyse tüm sektörler dijitalleşme olarak algılanan bir süreç yaşamakta. Adeta bütün iş modellerini kasıp kavuran dijital dönüşümle birlikte, her şeyi yeniden gözden geçirmemize neden olan gelişmelerden en çok etkilenecek olan sektörlerin başında yazılı basın sektörü gelmektedir. Böyle bir gelişme karşısında sektörün neler yapabileceği, nasıl bir pozisyon alacağı konusu BİK’in tek başına çözebileceği, altından kalkılabileceği bir mesele olmaktan çıkıyor. Hep birlikte sektör olarak gazetelerimizin yayın hayatlarına devam edebilmeleri için ihtiyaç duydukları her türlü gereksinimlerine cevap verebilecek bir yaklaşımla ortaya çıkılması gerektiği açık. Bu anlamda BİK olarak yaklaşık 60 yıla yakın süredir bir taraftan gazetelerimizin ihtiyaçlarını görmeye devam ederken bir taraftan da bu dönüşümde Kurum olarak neler yapılabileceğimiz konusunda projeler, fikirler geliştirmemiz gerekiyor.

Bunu yaparken ürettiğimiz fikirlerin  projeleşmesi ve projelerin hayata geçmesi için başka kurumlara da ihtiyacımız var. Burada başta kalkınma ajansları olmak üzere İŞKUR, Avrupa Birliği fonları ve diğer kurum / kuruluşlarla işbirliğine gitmek kaçınılmaz bir hal almıştır. İşte şuan sizlere tanıtımını yaptığımız proje İstanbul Kalkınma Ajansı ile birlikte hayata geçirdiğimiz bir proje. Bu proje sonuçları itibari ile bize neler kattı, basın kuruluşları olarak sizleri hangi yönde etkiler, bunlara biraz işaret etmekte fayda var. Öncelikle BİK olarak biraz önce sözünü etmeye çalıştığım dijitalleşme süreci ile ilgili çalışmalarımızı yürütürken şunu fark etmeye başladık; yazılı basınımız hangi açıdan bakarsak bakalım kelimenin tam anlamıyla diğer ekonomik sektörler gibi bir sektör. Burada da üretim yapılıyor, istihdam var ve bir katma değer üretiliyor. Dünya ülkeleri ile kıyaslandığında da çok dinamik bir yapısının olduğu ve kısa zamanda büyümesini artıracak bir sektör olduğu da açık. Durum böyle olunca medyamızın hele hele yazılı basınımızın durumunun ayrı bir şekilde ele alındığı verilerin, bilhassa ulusal kalkınma planlarımızda, hükümet programlarında, resmi kayıtlarda yer alması gerekli. Bu eksikliğin farkında olmamak mümkün değildi. Başta İstanbul Kalkınma Ajansı olmak üzere konu ile alakalı kurum ve kuruluşlarla sıkı bir faaliyet içerisinde olduk. Bu çalışmalarımızı yaparken kurum bünyesinde alt yapılarımızı kurduk. Bu manada bir Proje Grubu oluşturduk. Ekibimiz yeni projelerin hayata geçmesi için büyük özveriyle çalıştı.

Bu araştırma raporunun bize sağladığı en önemli sonuçlardan bir tanesi şu oldu; yazılı basın çeşitli faaliyetlerde bulunurken bunu bir ekosistemde yapıyor. Bu ekosistemin işleyişinde herhangi bir aksama olduğunda büyük bir sektör bundan etkileniyor. Uzun bir süredir dijital dönüşümle alakalı olarak sıkıntılar yaşayan sektörün bu anlamda projelere ihtiyaç duyduğunu da bir kez daha görmüş olduk.” dedi. Karaca sözlerini araştırmayı yürütürken Kurumla birlikte çalışan İstanbul basınına ve İSTKA’ya teşekkür ederek bitirdi.

“Raporun sonucuna göre sektörün gelişmesi yönünde stratejiler üretilecek”

İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) Genel Sekreteri Özgül Özkan Yavuz konuşmasına yaratıcılığın, küreselleşen dünyada ekonomik büyümenin en önemli faktörleri arasında yer aldığını, yaratıcı endüstrilerin bilgi ve teknoloji ile birlikte, gelir yaratan yeni alanların oluşmasına imkân vererek önemli fırsatlar sunduğunu belirterek başladı. Yavuz konuşmasına şöyle devam etti:

“Yaratıcı endüstriler bugün dünyada değişimin en hızlı yaşandığı sektörlerin başında geliyor. Fırsatları yakalamak, kriz anlarını fırsata çevirmek için sektörün gelişim sürecini yakından takip etmek gerekiyor. Dünyada artık kentlerin küresel yarışta fark yaratması diğer faktörlerin yanı sıra yaratıcı bir ekonominin varlığına da bağlı hale geldi. Yaratıcı ekonominin temelinde ise yaratıcı endüstriler yer alıyor. Yaratıcı endüstriler sunduğu yüksek potansiyel ile İstanbul’un yerel kalkınmasına hizmet edecek önemli bir alan olarak öne çıkıyor. İstanbul Kalkınma Ajansı olarak biz de bu potansiyelin etkin bir şekilde kullanılabilmesi için yaratıcı sektörleri destekliyoruz. İstanbul’un küresel rekabet gücünü ortaya koymasına ve yüksek katma değerli işlevler edinmesine katkıda bulunmayı amaçlıyoruz.

Basın ilan Kurumu’nun ‘İstanbul Bölgesi Yazılı Basın Sektörünün Mevcut Durumu ve Değer Zinciri Araştırması’nı da 2016 yılı Doğrudan Faaliyet Desteği kapsamında desteklemiş bulunuyoruz. Bu çalışmaya İstanbul’da yayıncılık sektöründe güncel ve sektör odaklı veriye duyulan ihtiyacın karşılanması için katkı sunduk. Bu saha araştırması sektörün mevcut durumu, gelişme yönü ve rekabet potansiyelini ortaya koyacak. Raporun sonucuna göre sektörün gelişmesi yönünde stratejiler üretilecek.”

İSTKA Genel Sekreteri Yavuz sözlerini titiz bir çalışmanın ürünü olan raporun sektör için bir yol haritası, iyi bir rehber olacağını ümit ettiğini, dijital teknolojilerle değişim sürecinden geçmekte olan yazılı basın endüstrisinin büyüme sürecine katkı sunacağına inandığını belirtti. BİK’in projesini desteklerken beklentilerinin ne olduğu ve bu beklentinin karşılanıp karşılanmadığı sorusuna ise Yavuz şu yanıtı verdi: “Medya ve basın sektörü içerik ürettiği için son derece kıymetli alanlar. Artık şehirler bilgi üzerinden mücadele ediyorlar. Bir sektör ne kadar bilgi üretiyorsa  o kadar değerli hale geliyor. Bilgi artık birçok şeye üstünlük sağlayan, yükte hafif, pahada ağır bir kavram. Bilgi üreten sektörler ekonomik katma değer anlamında da en kıymetli sektörler. İstanbul yazılı basının, medyanın merkezi durumunda bir kent. Bu anlamda üzerinde çalışılması gerekiyordu. Özellikle yazılı basın bunun içinde önemli bir yer tutuyor. Çünkü yazılı basın kullandığı mecralar ve iletişim kanalları anlamında bir dönüşüme maruz kalıyor. İSTKA olarak bu konunun iyi çalışılmasını istiyorduk. Köklü bir kurumla çalışma isteğimizi en doğru adres olarak Basın İlan Kurumu karşıladı. BİK bu anlamda çok güzel bir çalışma yaptı. İstanbul’da azami ölçüde kurumla görüştüler. Çok geniş bir örneklem ele aldılar. Yazılı basın ve dönüşümüne yönelik yapılacak çalışmalara önemli bir başlangıç yapıldığını düşünüyorum. Bu çalışma sektörün önünü açacak yeni projelerin yapılmasına vesile olacaktır diye umuyorum.”

Anketler “yazılı basın dijitalleşiyor” dedi

BİK tarafından Prof. Dr. Can Bilgili ve Yrd. Doç. Dr. A. Oğuz Demir rehberliğinde hazırlatılan rapora göre arama konferansı ve araştırma sonuçlarının birebir örtüştüğü görüldü. Her iki araş­tırma çalışmasında elde edilen bulgulara bakıldığında yazılı basının yüksek maliyet, yetersiz satışlar, düşen reklam gelirleri ve basım-dağıtımda dışa bağımlılık sorunları öne çıktı. Saha araştırma çalışmasında yazılı basın sektöründe reklam gelirlerinin azaldığına ilişkin görüşün %95 oranında hâkim görüş olduğu görüldü. Yine rapora göre dijital teknolojilerle birlikte kâğıda basılı yayıncılık alanında önemli bir gelir daralması yaşanmış, reklam yatırımlarının büyük bir kısmı dijital mecralara doğru kaymış.

Sonuçlara göre yazılı basın sektöründe reklam gelirlerinin azaldığı görülmekle birlikte, buna rağmen sektör, dijital reklamcılık piyasasının gelişmesi karşısında geleneksel gazetecilikten tamamen vazgeçmeyi tercih etmediğini ifade etmiş. Aynı şekilde, dijital teknolojilerin yaygın kullanımının üretim, dağıtım ve tüketimden kaynaklanan birtakım maliyetleri azaltıcı etki yarattığı bilinmekle birlikte anket sorularını dergicilik alanından yanıtlayanların %60’lık bir çoğunluğu da bu olguyu destekler nitelikte bir cevap vermiş. Dijital teknolojiler her ne kadar olumlu etkiler sunsa da yanıt verenlerin %57’si geleneksel basılı derginin tamamen dijitalleşmesine kesinlikle karşı çıkmış. Aynı şekilde, dijitalleşmenin maliyetler üzerinde olumlu etkiler sunduğunu belirtenlerin %91,8’i dergicilik alanının tamamen dijital ortama aktarılması fikrine karşı çıkmış. Yazılı basının itibarının okur gözünde azaldığına ise %25’lik bir kesim katılırken, %22’lik bir kesim kararsız kalmış. Genç okurların basılı gazete ve dergilere daha az ilgi gösterdiğine katılanların oranı %52 olmuş.