KONTROL MÜDÜRLÜĞÜ
Basın İlan Kurumu Yönetmeliğinin 114’üncü maddesine dayanılarak hazırlanan ve 9.06.2023 tarihli Yönetim Kurulu Toplantısında kabul edilen İç Hizmet Talimatı Madde 18’e göre,
Kontrol Müdürlüğünün görevi, 195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanun ve bu Kanuna dayanılarak hazırlanan mevzuat ile ilgisi dâhilinde diğer mevzuat düzenlemeleri çerçevesinde, resmî ilan ve reklam yayımlama hakkını haiz ve bu hakkı kazanabilmek için bekleme süresine tabi tutulan süreli yayınların, zamanında ve eksiksiz olarak yerine getirmeleri gereken vasıf ve ödevlere uygun olarak yayınlanıp yayınlanmadığını tespit etmektir.
Kontrol Müdürlüğü, Müdürünün yetki ve sorumluluğunda, tahsis edilmiş personeliyle Kurum mevzuatında belirtilen esaslar çerçevesinde aşağıda sayılan görevleri yürütür.
Kontrol Müdürlüğünün görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Süreli Yayınların Takibi: Süreli yayınların belge ve elektronik sistem üzerinden incelemesi yapılmaktadır.
1) Gazeteler:
aa) Kuruluş Kanununun 47 nci maddesi uyarınca, gazetelerin yapılacak tetkiklere mesnet teşkil etmek üzere belge niteliğinde değerlendirilen her sayısından Kuruma intikal ettirilen ilan ve reklamları içeren gazete nüshalarının ilgili şube müdürlükleri tarafından yapılan incelemesinin ardından Microsoft Dynamics Axapta (AX) ortamına işlenen Kanunun 34 üncü maddesinde bahsedilen sayfa sayısı – ölçüsü (yüzölçümü), kadro ve içerik inceleme verilerini değerlendirmek,
bb) Gazetelerin basılı örnek nüshaları üzerinde ilgili şube müdürlükleri tarafından fiziksel ve içerik açısından yapılan ön incelemesini müteakip, yapılan fiziksel incelemede, yüzölçümü, baskı makinesinin türü, baskısının rahatlıkla okunabilmesi ve anlaşılabilmesi, içeriksel incelemede ise, künyesinin ve zorunlu bilgilerin mevcudiyeti, hazır kalıpların mahiyeti açısından güncelliği, puntosunun kullanıldığı yere göre büyüklüğü, yazı – görsel unsur orantısı, metin ve görsellerin mahrecinin bulunması, güncellik, özgünlük ve haber zenginliği bakımından kontrolleri yapmak,
cc) Basıldığı matbaa ve dağıtımını gerçekleştiren bayilere ilişkin beyanlarını AX programına işlemek,
çç) Gazetelerin İlan Bilişim Sistemi (İLANBİS) üzerinden Kuruma ulaştırması gereken kâğıt, baskı, bayi, abone bilgileri ile elektronik nüshaları elektronik ortamda Kuruma intikal ettirip ettirmediğini incelemek.
2) İnternet Haber Siteleri:
aa) İnternet haber sitelerinin yapılan incelemesinde, sitenin rahatlıkla okunabilmesi ve anlaşılabilmesi, künyesinin ve zorunlu bilgilerin mevcudiyeti, hazır kalıpların mahiyeti açısından güncelliği, puntosunun kullanıldığı yere göre büyüklüğü, yazı – görsel unsur orantısı, metin ve görsellerin mahrecinin bulunması, güncellik, özgünlük ve haber zenginliği bakımından kontrolleri yapmak,
bb) İnternet haber sitelerini İLANBİS üzerinden intikal ettirilen tekil ziyaretçi sayısı (yurt içi – yurt dışı trafik ayrımı), sayfa görüntüleme sayısı, ortalama sayfada kalma süresi ve doğrudan trafik yönlerinden incelemek,
cc) İnternet haber sitelerinin Kurum kayıtlarına intikal ettirilen alan adı, imtiyaz sahibi, yönetim yeri adresi, sorumlu yazı işleri müdürü, yer sağlayıcısı gibi bilgilerin doğruluğunu ve güncelliğini takip etmek, yer sağlayıcısına ilişkin beyanları AX programına kaydetmek.
3) Ortak hususlar:
aa) Resmî ilan yayımlama hakkına sahip olabilmek için bekleme süresinin başlatılması talebinde bulunan süreli yayınların bu talebini incelemek,
bb) İLANBİS üzerinden ulaştırılması zorunlu olan bilgi ve belgelerin takip ve incelemesini yapmak,
cc) İLANBİS üzerinden Kuruma beyan edilen fikir işçilerinin fiili olarak görevlerini ifa edip etmediğini incelemek,
çç) Haber Analiz Platformu (HAP) tarafından elde edilen veriler ışığında süreli yayınların haber sayısı ve içerik uygunluğunu incelemek,
dd) Kadroda beyan edilen fikir işçilerinin işe giriş – çıkış, sigorta primi ve gelir vergisi tahakkuklarının eksiksiz ve zamanında elektronik ortamda Kuruma intikal ettirilip ettirilmediğini incelemek,
ee) Şube müdürlükleri aracılığıyla neşrettirilen resmî ilan ve reklamların mevzuata uygun bir şekilde yayımlanıp yayımlanmadığını takip ve kontrol etmek.
b) Süreli Yayınların Denetimi: Süreli yayınların denetimine ilişkin aşağıdaki işlemler gerçekleştirilmektedir:
1) Denetimlerin içeriği, şekli ve yapısı konusunda çalışmalar yapmak,
2) Kontrol kurulu raporlarının çerçevesi, şekli ve içeriği konusunda standartlar oluşturmak,
3) Kontrol kurullarının gazeteci üye adaylarını, fikir işçisi sıfatıyla basın kartı sahibi olan ve Genel Müdürün önerdikleri arasından, iki yıl için aralık ayında Yönetim Kuruluna sunmak suretiyle tespitini sağlamak,
4) Gazete ve internet haber sitelerinin resmî ilan yayımlama hakkını kazanıp kazanmadığı veya bu hakkın durup durmadığına esas teşkil edecek bilgi ve belgeleri toplamak üzere ihtiyaca göre yer ve zaman kaydına tabi olmaksızın durum saptaması yapmak üzere kontrol kurulları oluşturmak,
5) Resmî ilan yayımlama hakkına sahip veya bu hakkı kazanabilmesi için bekleme süresine tabi tutulmuş olan süreli yayınları iki yılda en az bir defa olmak üzere denetlemek,
6) Resmî reklam yayımlama hakkını haiz süreli yayınların Genel Müdürlük tarafından gerekli görülmesi halinde denetimlerini gerçekleştirmek,
7) Kurum teşkilatında görev yapan personelin denetim yapabilmek üzere tecrübe kazanmasını sağlamak,
8) Resmî ilan yayımlama hakkını haiz olabilmek için bekleme süresinin başlatılması talebinde bulunan gazete ve internet haber sitelerinin, resmî ilan yayımlama taleplerinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihten itibaren en geç 3 ay içerisinde denetleme talebinde bulunması üzerine gerçekleştirilen denetleme veya inceleme neticesinde, bekleme süresinin başlangıç tarihi hususuna ilişkin değerlendirmede bulunmak,
9) Resmî ilan yayımı ile alâkalı gazetelerin idari, baskı ve satış olmak üzere 3 farklı türde denetimini yapmak,
10) Bu denetim türlerinin altında tip olarak; resmî ilan yayımlama hakkı kazanabilmek için bekleme süresine tabi tutulan süreli yayınların bu süre zarfında ‘ara’, sürenin sonundaki ‘nihai’, resmî ilan yayımlama hakkına sahip olanların ‘mutat’, yayımlama hakkının durması ve ek gösterge ile ilgili ‘talep üzerine’, lüzum görülmesi halinde ‘resen’ ve ‘ihbar/şikâyet üzerine’ denetleme yapmak,
11) Ara, nihai, talep ve şikâyet üzerine yapılacak denetimlerden önce yayın sayısı, üye sayısı ve denetim yapılacak gün, ulaşım, konaklama gibi etkenler hesaba katılarak görev alacak kontrol kuruluna dair giderleri ilgili süreli yayından/şikâyetçiden talep etmek,
12) Ücretin Kurum hesabına intikal ettirilmesinin ardından denetim programı yapmak,
13) Süreli yayınları denetlemek için Genel Müdür imzasıyla 1 başkan ve 1 üye olmak üzere 2 Kurum memurunun ve gerek görülmesi halinde basın kartı sahibi 1 gazeteci üyenin de görevlendirildiği kontrol kurulları oluşturmak,
14) Gazetelerin; imtiyaz sahibi, künye bilgileri, baskısında kullanılan kâğıt, baskı, dağıtım, satış, tutmakla mükellef oldukları ticari ve sektörel defterler, yayın yerine göre asgari kadro şartını sağlamak kaydıyla istihdam edildiğini beyan ettikleri kişilerin özlük dosyaları ve en az son 2 yıla ait koleksiyonu üzerinde içerik ve görsel incelemenin yanı sıra yönetim yeri, faaliyet gösterdikleri bina ve hizmet alanlarının kontrolüne konu yönetim yerinde “idari” denetlemeleri gerçekleştirmek,
15) Gazetelerin yayın yerlerine göre gerçekleştirmeleri gereken günlük fiili satış adetlerini karşılayacak miktarlarda basılıp basılmadıkları, basıldığı matbaa makinesi türü, en son yayınlanan 3 güne ait baskı kalıpları ve buna dair beyanlarının tutarlılığına ilişkin matbaa tesislerinde “baskı” denetimleri gerçekleştirmek,
16) Gazetelerin süreli yayın dağıtımı amacıyla kurulmuş ana ve tali bayiler aracılığıyla son nokta bayilere dağıtılıp dağıtılmadıkları ve son nokta bayiler aracılığıyla yükümlü oldukları asgari veya ek gösterge adetlerini karşılayacak miktarda satılıp satılmadıklarına dair başbayi, tali bayi ve son nokta bayilerdeki “satış” denetimlerini gerçekleştirmek,
17) İnternet haber sitelerinin; imtiyaz sahibi, künye bilgileri, içerik bilgileri, yer sağlayıcısı içerik muhafaza yükümlülüğü, tutmakla mükellef oldukları ticari ve sektörel defterler, kontenjan yerine göre asgari kadro ve haber sayısı şartını sağlamak kaydıyla istihdam edildiği beyan edilen kişilerin özlük dosyaları, gerçekleştirmeleri gereken günlük ziyaretçi trafik bilgileri ve en az son 2 yıla ait muhafaza edilen içerik ve görsel incelemenin yanı sıra yönetim yeri, faaliyet gösterdikleri bina ve hizmet alanlarının kontrolüne konu yönetim yerinde “idari” denetlemeleri gerçekleştirmek,
18) Kontrol kurullarının raporlarını denetim veya denetimlerin tamamlandığı tarihten itibaren en geç 15 iş günü içerisinde tanzim ederek, başkan tarafından hazırlanan bir üst yazı ekinde Kurum belge sistemine kaydettirmesinin ardından Kontrol Müdürlüğüne ulaştığı tarihten itibaren en geç 3 iş günü içerisinde gerekli incelemeler yapılmak suretiyle neticesini Genel Müdürlük Makamına sunmak,
19) İncelemeye dair tereddüt oluşması sebebiyle Genel Müdürlük Makamının ek rapor istemesi halinde süreci teşekkül ettirmek,
20) Genel Müdürlük Makamının anılan raporlarda mevzuata aykırılık bulunmaması halinde talep edilmesi durumunda raporun bir suretini en geç 15 gün içinde ilgili süreli yayına göndermek,
21) Denetimleri müteakip alınan Genel Müdürlük Kararı ile işlem ittihazında bulunulan süreli yayınların, itirazlarına ilişkin başvurulara dair incelemenin neticesini Genel Müdürlük Makamına arz etmek,
22) Kontrol Kurullarının, bu görevlerini tamamlayıcı nitelikteki sair tahkik işlerini, Genel Müdürlükçe verilecek talimat dairesinde ifa etmek.
c) İhlal tespiti:
1) Bu maddenin (a) ve (b) bendlerinde bahsi geçen inceleme ve kontroller sonucunda mevzuat hükümlerine aykırılık tespit edilmesi halinde gerekli yaptırımın ifa edilmesini sağlamak üzere dosyayı Genel Müdürlük Makamına sunmak.
ç) Başvuruların Değerlendirilmesi: Süreli yayınlar ile alâkalı olarak gelen başvurulara dair aşağıda yer alan işlemler ifa edilmektedir:
1) Basın kuruluşlarının yanı sıra adli ve idari kurumların mevzuat veya Kurumun işlemlerine dair taleplerinin değerlendirilmesi ya da mütalaa verilmesi gereken hallerde bu yazışma işlerini yürütmek,
2) Kendi görevleri ile ilgili olarak havale edilen belgeyi, Kuruluş Kanunu, Yönetmelik, Genel Kurul ve Yönetim Kurulu kararları ile verilecek direktiflere göre sonuçlandırmak,
d) Prodüktörlük İşleri: 195 sayılı Kanunda belirtilen görevlerin yerine getirilmesi için aşağıdaki işler gerçekleştirilir:
1) Başvuru yapan prodüktörlerin tescil başvurularını almak,
2) Başvuru dilekçesi ekinde, yayımlanmasına aracılık edilen reklamların altında sadece o prodüktörü simgeleyen ayırıcı kelime, temsile yetkili kişinin imza sirküleri, ticaret odasından alınmış ve reklamcılık yapılacağını gösterir faaliyet belgesinin intikalinin sağlanması ve uygunluğunu incelemek,
3) Gerekli şartları taşıdığı anlaşılan prodüktörlerin tescil işlemini gerçekleştirmek ve karşılığında belge düzenlemek,
4) Kurum tarafından tescil işlemi yapılmış prodüktörlerin listesini talep eden ilgili yerlere göndermek,
5) Prodüktörler ile gazete ve dergiler arasında düzenlenen ilan ve reklam bordrolarını incelemek,
6) Tespit edilen hususlar hakkında, Genel Müdürlük direktiflerine göre işlem yapmak.
e) İstatistiki Bilgiler Oluşturulması: Süreli yayınlarla ilgili olarak aşağıdaki istatistiki veriler işlenmektedir:
1) Kontrollerle ilgili Kurum çalışmaları için faydalı olabilecek nitelikteki istatistikî bilgiler toplanıp değerlendirilerek gerektiğinde kullanılmak üzere hazır bulundurmak.
f) Mesleki Gelişime Katkı Verilmesi: Süreli yayınlar ile alâkalı olarak mesleki geliştirme açısından aşağıdaki çalışmalar yapılmaktadır:
1) Kontrol kurullarında fikir işçisi sıfatıyla yer alan gazeteci üyelerin de katkısıyla, gazetelerin daha kaliteli olabilmesi adına mesleki bilgi verilmesinin yanı sıra, uygulamalı haber yazımı ve sayfa tasarımı yapılarak mesleki becerilerinin artırılmasına yardımcı olmak,
2) Basın kuruluşlarının temel ihtiyaç ve sorunlarını tespit etmek ve bunlara yönelik çözüm önerileri geliştirmek.
Kontrol Müdürü: Özden KONUR