KONTROL MÜDÜRLÜĞÜ
Basın İlan Kurumu Yönetmeliğinin 114’üncü maddesine dayanılarak hazırlanan ve 14.03.2023 tarihli Yönetim Kurulu Toplantısında kabul edilen İç Hizmet Talimatı Madde 34, 35, 36, 37, 38 ve 39’a göre,
Kontrol Müdürlüğü’nün Görev ve Yetkileri:
Kontrol Müdürlüğünün görevi, 195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanun ve bu Kanun’a dayanılarak hazırlanan mevzuat ile ilgisi dahilinde diğer mevzuat düzenlemeleri çerçevesinde, resmi ilan ve reklam yayımlama hakkını haiz ve bu hakkı kazanabilmek için bekleme süresine tabi tutulan süreli yayınların, zamanında ve eksiksiz olarak yerine getirmeleri gereken vasıf ve ödevlere uygun olarak yayınlanıp yayınlanmadığını tespit etmektir.
Kontrol Müdürlüğü’nün Sorumlulukları Aşağıda Belirtilmiştir:
a) Süreli Yayınların Takibi
Süreli yayınların evrak ve elektronik sistem üzerinden incelemesi yapılmaktadır.
1. Gazeteler
– Gazetelerin yapılacak tetkiklere mesnet teşkil etmek üzere evrak niteliğinde değerlendirilen her sayısından Kuruma intikal ettirilen örnek nüshalarının İlan Bilişim Sistemi (İLANBİS) ve AX üzerinden takibini yapmak,
– Kuruluş Kanunu’nun 47’nci maddesi uyarınca, ilan ve reklamları içeren gazete nüshalarının ilgili şube müdürlükleri tarafından yapılan incelemesinin ardından 34’üncü maddede bahsedilen sayfa sayısı – ölçüsü (yüzölçümü), içerik, kadro ve belirlenen diğer yönlerden mevzuata aykırılık tespit edildiği takdirde dosyayı Genel Müdürlük Makamına sunmak,
– Gazetelerin basılı örnek nüshaları üzerinde ilgili şube müdürlükleri tarafından fiziksel ve içerik açısından yapılan ön incelemesini müteakip, yapılan fiziksel incelemede, sayfa sayısı ve ölçüsü (yüzölçümü), baskı makinesinin türü, baskısının rahatlıkla okunabilmesi ve anlaşılabilmesi, içeriksel incelemede ise, künyesinin ve zorunlu bilgilerin mevcudiyeti, hazır kalıpların mahiyeti açısından güncelliği, puntosunun kullanıldığı yere göre büyüklüğü, yazı-görsel unsur orantısı, metin ve görsellerin mahrecinin bulunması, güncellik, özgünlük ve haber zenginliği bakımından kontrolleri yapmak,
– Gazetelerin İLANBİS üzerinden Kurumumuza ulaştırması gereken kağıt, baskı, bayi, abone bilgileri ile kadroda istihdam edilen fikir işçilerinin özlük dosyası, işe giriş – çıkış, sigorta primi ve gelir vergisi tahakkukları ile sayfalarını elektronik ortamda Kuruma intikal ettirip ettirmediğini incelemek,
– Şube müdürlükleri tarafından AX üzerinden işlenen sayfa sayısı, yüzölçümü ve içerik inceleme verilerini değerlendirmek, yine gazetelerin baskı yerleri ve dağıtım bayilerine ilişkin beyan kayıtlarını buraya işlemek.
2. İnternet Haber Siteleri
– İnternet haber sitelerinin yapılan incelemesinde, sitenin rahatlıkla okunabilmesi ve anlaşılabilmesi, künyesinin ve zorunlu bilgilerin mevcudiyeti, hazır kalıpların mahiyeti açısından güncelliği, puntosunun kullanıldığı yere göre büyüklüğü, yazı – görsel unsur orantısı, metin ve görsellerin mahrecinin bulunması, güncellik, özgünlük ve haber zenginliği bakımından kontrolleri yapmak,
– Kuruluş Kanunu’nun 47’nci maddesi uyarınca, ilan ve reklamların ilgili şube müdürlükler tarafından incelenmesinin ardından mevzuata aykırılık tespit edildiği takdirde dosyayı Genel Müdürlük Makamına sunmak,
– Gazetelerin İLANBİS üzerinden Kurumumuza ulaştırdığı kadroda istihdam edilen fikir işçilerinin fiili olarak görevlerini ifa edip etmediğini incelemek.
3. Ortak hususlar
Kurumumuzun sağladığı elektronik ortamda (İLANBİS) intikal ettirilmesi zorunlu olan bilgi ve belgelerin doğru ve zamanında Kurum kayıtlarına ulaştırılması hususunda gerekli takip ve incelemeyi yaparak söz konusu Yönetmeliğe uygunluk arz etmeyen hususları Genel Müdürlük Makamına arz etmek.
b) Süreli Yayınların Denetimi
Süreli yayınların denetimine ilişkin aşağıdaki işlemler gerçekleştirilmektedir:
1. Denetimlerin içeriği, şekli ve yapısı konusunda çalışmalar yapmak,
2. Kontrol Kurulu raporlarının çerçevesi, şekli ve içeriği konusunda standartlar oluşturmak,
3. Kontrol kurullarının gazeteci üye adaylarını, fikir işçisi sıfatıyla basın kartı sahibi olan ve Genel Müdürün önerdikleri arasından, iki yıl için aralık ayında Yönetim Kuruluna sunmak suretiyle tespitini sağlamak,
4. Gazete ve internet haber sitelerinin resmi ilan yayımlama hakkını kazanıp kazanmadığı veya bu hakkın durup durmadığına esas teşkil edecek bilgi ve belgeleri toplamak üzere ihtiyaca göre yer ve zaman kaydına tabi olmaksızın durum saptaması yapmak üzere kontrol kurulları oluşturmak,
5. Resmi ilan yayımlama hakkına sahip veya bu hakkı kazanabilmesi için bekleme süresine tabi tutulmuş olan süreli yayınları iki yılda en az bir defa denetlemek,
6. Kurum teşkilatında görev yapan personelinin denetim yapabilmek üzere tecrübe kazanmalarını sağlamak,
7. Resmi ilan ile alakalı gazetelerin idari, baskı ve satış olmak üzere üç farklı türde denetimini yapmak,
8. Bu türlerin altında tip olarak, bekleme süresine tabi tutulan gazetelerin talebi üzerine ara ve bekleme süresinin sonundaki nihai denetimleri ile resmi ilan yayınlama hakkına sahip gazetelerin mutat denetimlerinin yanı sıra, yayınlama hakkının durması ve ek gösterge ile ilgili talebi üzerine ve lüzum görülmesi halinde resen denetimini yapmak, yine ihbar ve şikayet edilen süreli yayınların denetim yapmak.
9. Ara, nihai, talep ve şikayet üzerine yapılacak denetimlerden önce gazete sayısı, üye sayısı ve denetim yapılacak gün, ulaşım, konaklama gibi etkenler hesaba katılarak görev alacak kontrol kurulu üyelerine ödenecek gündelik ve yol giderlerin ilgili süreli yayın / şikayetçi taraftan talep etmek,
10. Ücretin Kurum hesabına intikal ettirilmesinin ardından denetim programı yapmak,
11. Süreli yayınları denetlemek için Genel Müdür imzasıyla 1 başkan ve 1 üye olmak üzere 2 Kurum memurundan oluşan ve gerek görülmesi halinde basın kartı sahibi 1 gazeteci üyenin de dahil edildiği kontrol kurulları oluşturmak,
12. Gazetelerin; imtiyaz sahibi, künye, baskısında kullanılan kağıt, baskı, dağıtım, satış, tutmakla mükellef oldukları ticari ve sektörel defterler, istihdam edildiğini beyan ettikleri kişilerin özlük dosyaları ve koleksiyonu üzerinde içerik ve görsel incelemeye ve yönetim yerinin, faaliyet gösterdikleri binaları ve hizmet alanlarının kontrolüne konu yönetim yerinde “idari” denetlemeleri gerçekleştirmek,
13. Gazetelerin yayın yerlerine göre gerçekleştirmeleri gereken günlük fiili satış adetlerini karşılayacak miktarlarda basılıp basılmadıkları, basıldığı matbaa makinesi türü, en son 14 yayınlanan 3 güne ait baskı kalıpları ve buna dair beyanlarının tutarlılığına ilişkin matbaa tesislerinde “baskı” denetimleri gerçekleştirmek,
14. Gazetelerin süreli yayın dağıtımı amacıyla kurulmuş ana ve tali bayiler aracılığıyla son nokta bayilere dağıtılıp dağıtılmadıkları ve son nokta bayiler aracılığıyla yükümlü oldukları asgari/ek gösterge adetlerini karşılayacak miktarda satılıp satılmadıklarına dair başbayi, tali bayi ve son nokta bayilerdeki “satış” denetimlerini gerçekleştirmek,
15. İnternet haber sitelerinin; imtiyaz sahibi, künye, kontenjan yerlerine göre gerçekleştirmeleri gereken günlük ziyaretçi trafik bilgileri, haber sayısı ve içerik bilgileri, içerik muhafaza yükümlülüğü, tutmakla mükellef oldukları ticari ve sektörel defterler, istihdam edildiğini beyan ettikleri kişilerin özlük dosyaları ve koleksiyonu üzerinde içerik ve görsel incelemeye ve yönetim yerinin, faaliyet gösterdikleri binaları ve hizmet alanlarının kontrolüne konu yönetim yerinde “idari” denetlemeleri gerçekleştirmek,
16. Kontrol kurullarının raporlarını denetim veya denetimlerin tamamlandığı tarihten itibaren en geç 15 iş günü içerisinde tanzim ederek, başkan tarafından hazırlanan bir üst yazı ekinde Kurum evrakına kaydettirmesinin ardından Kontrol Müdürlüğüne ulaştığı tarihten itibaren en geç 3 iş günü içerisinde gerekli incelemeler yapılmak suretiyle neticesi Genel Müdürlük makamına sunmak,
17. Genel Müdürlük Makamı, tereddüt oluşması halinde ek rapor istemesi halinde süreci olması gerektiği şekilde teşekkül ettirmek,
18. Genel Müdürlük Makamının anılan raporlarda mevzuata aykırılık (bulunması halinde işlem ittihaz etmek üzere en geç 2 iş günü içerisinde İlan Müdürlüğüne) bulunmaması halinde ise raporun bir suretini en geç 15 gün içinde ilgili Gazeteye göndermek,
19. Denetimleri müteakip Genel Müdürlük Kararı ile işlem ittihazında bulunulan gazetelerin, itirazlarına ilişkin başvurulara dair incelemenin neticesini Genel Müdürlük Makamına arz etmek,
20. Kontrol Kurullarının, bu görevlerini tamamlayıcı nitelikteki sair tahkik işlerini, Genel Müdürlükçe verilecek talimat dairesinde ifa etmek.
c) Başvuruların Değerlendirilmesi
Süreli yayınlar ile alakalı olarak ifa edilen işlemlere dair aşağıda yer alan işlemler yapılmaktadır:
1. Basın kuruluşlarının yanı sıra adli ve idari kurumların gerek mevzuat gerekse de Kurumumuz iş ve işlemlerine dair taleplerinin değerlendirilmesi veyahut mütalaa verilmesi gereken hallerde bu yazışma işlerini yürütmek,
2. Kendi görevleri ile ilgili olarak havale edilen evrakı, Kuruluş Kanunu, Yönetmelik, Genel Kurul ve Yönetim Kurulu kararları ile verilecek direktiflere göre sonuçlandırmak,
3. Mevzuat hükümleri dahilinde yapılan bu inceleme ve kontroller sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmesi halinde gerekli işlemler ifa edilmek üzere dosyayı Genel Müdürlük Makamına sunmak,
4. Gazete, dergi ve internet sitelerinin sahipleri ile sair ilgililere, ilan ve reklam yayınlama hakkının doğması için, herhangi bir şifahi açıklamada bulunmamak, yazılı müracaatları usulüne uygun şekilde ve yazılı olarak cevaplandırmak.
d) Prodüktörlük İşleri
195 sayılı Kanun’un 41’inci, 46’ncı ve 48’inci maddelerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmesi için aşağıdaki işler gerçekleştirilir:
1. Başvuru yapan prodüktörlerin tescil başvurularını almak,
2. Başvuru dilekçesi ekinde, yayımlanmasına aracılık edilen reklamların altında sadece o prodüktörü simgeleyen ayırıcı kelime, temsile yetkili kişinin imza sirküleri, ticaret odasından alınmış ve reklamcılık yapılacağını gösterir faaliyet belgesinin intikalinin sağlanması ve uygunluğunu incelemek,
3. Gerekli şartları taşıdığı anlaşılan prodüktörlerin tescil işlemini gerçekleştirmek ve karşılığında belge düzenlemek,
4. Kurum tarafından tescil işlemi yapılmış prodüktörlerin listesini talep eden ilgili yerlere göndermek,
5. Prodüktörler ile gazete ve dergiler arasında düzenlenen ilan ve reklam bordrolarını incelemek,
6. Tespit edilen hususlar hakkında, Genel Müdürlük direktiflerine göre işlem yapmak.
e) İstatistiki Bilgiler Oluşturulması Ve Mesleki Gelişime Katkı Verilmesi
Süreli yayınlar ile alakalı olarak istatistiki ve mesleki geliştirme açısından aşağıdaki çalışmalar yapılmaktadır:
1. Kontrollerle ilgili Kurum çalışmaları için faydalı olabilecek nitelikteki istatistiki bilgiler toplanıp değerlendirilerek, gerektiğinde kullanılmak üzere hazır bulundurmak,
2. Kontrol kurullarında fikir işçisi sıfatıyla yer alan gazeteci üyelerin de katkısıyla, gazetelerin mesleki açıdan daha kaliteli olabilmesi adına mesleki bilgisi verilmesinin yanı sıra, uygulamalı haber yazımı ve sayfa tasarımı yapılarak mesleki becerilerinin artırılmasına yardımcı olmak,
3. Basın kuruluşlarının temel ihtiyaç ve sorunlarını tespit etmek ve bunlara yönelik çözüm önerileri geliştirmek.
Kontrol Müdürü: Özden KONUR